Gürcüstan ilə NATO arasındakı münasibətlərin formalaşması ölkənin dövlət müstəqilliyini bərpa etməsindən iki il sonra — 1992-ci ildən başlayır.Bu, Gürcüstanın dərin siyasi, sosial və iqtisadi böhran yaşadığı, eləcə də ölkə daxilində silahlı qarşıdurmaların davam etdiyi bir dövrə təsadüf edirdi.Məhz həmin dövrdə Gürcüstan NATO-nun Şimal Atlantik Əməkdaşlıq Şurasına qoşuldu. Bu qurum 1997-ci ildə Avroatlantik Tərəfdaşlıq Şurası ilə əvəz olundu.Bu addım Gürcüstanın siyasi dəyərlərə köklü şəkildə yenidən baxmağa başladığını göstərən ilk siyasi bəyanat idi.

Son 33 il ərzində NATO ilə tərəfdaşlıq çərçivəsində Gürcüstanda müdafiə və təhlükəsizlik sahələrinin gücləndirilməsi və modernləşdirilməsi istiqamətində onlarla layihə və proqram başlanılıb və həyata keçirilib.

Bu tərəfdaşlıq çərçivəsində müxtəlif növ hərbi təlimlər, o cümlədən sahə hazırlığı və qərargah səviyyəli komanda-ştab təlimləri təşkil olunmuşdur və bu proses davam etməkdədir. Rəsmi məlumatlara əsasən, NATO həmçinin Gürcüstanda hava və dəniz müdafiəsinin gücləndirilməsi, eləcə də hibrid təhdidlərə qarşı dayanıqlığın artırılması istiqamətində bir sıra mühüm proqramlarda iştirak edirdi. 

NATO-nun mühüm təşəbbüslərdən biri də Saçxere Dağ-Təlim Mərkəzinin yaradılmasıdır. Bu mərkəzdə hərbi təlimlər təşkil olunur və peşəkar kadrların hazırlanması həyata keçirilir. Mərkəz 2006-cı il avqustun 14-də təsis olunmuşdur və fəaliyyətinə başladığı gündən etibarən Gürcüstan Müdafiə Nazirliyinin tabeçiliyində müxtəlif təlim və hərbi təhsil proqramlarını həyata keçirir. Tədris proqramı Fransa Dağ Hazırlığı Mərkəzinin standart və tələblərinə uyğun şəkildə hazırlanmış və tətbiq olunmuşdur.

2010-cu ildə NATO Şimali Atlantika Şurası bəyannamə qəbul edərək, Saçxere Dağ Təlim Məktəbinə NATO/Sülh Naminə Tərəfdaşlıq Təlim və Tədris Mərkəzi statusu vermişdir. Hibrid müharibə tədqiqatçısı David Dzidzişvilinin sözlərinə görə, bu, Gürcüstanda beynəlxalq standartlarla təchiz edilmiş ilk təlim mərkəzi idi.

“Bu, Gürcüstanın NATO standartlarını qəbul etməsi və həmin standartların yaradılmasında iştirak etməsi üçün ilk imkandı. Saçxere Təlim Mərkəzi NATO ilə birgə bir çox mühüm layihələrdə fəal iştirak etmişdir.Əslində, Gürcüstan regionda NATO üzv dövlətlərinin hərbi qulluqçularını ölkə daxilində yenidən hazırlamağa başlayan ilk dövlət olmuşdur. Bu, ölkəmiz üçün böyük bir dəstək idi,” – deyə Dzidzişvili qeyd edir.

 Orfolo poliqonunda təlimlərə və Saçxere Dağ Təlim Məktəbinə qədər əsas proqram “Sülh üçün Tərəfdaşlıq” idi. Gürcüstan Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən yayımlanan məlumatlara əsasən, 1994-cü ildə Gürcüstan yuxarıda qeyd olunan proqramın iştirakçısı olub.

 Mütəxəssislərin fikrincə, bu, ölkənin müdafiəsi üçün çox mühüm hadisə idi, çünki o zaman Gürcüstanın xarici siyasətində əsas vəzifə Rusiyanın yaratdığı xarici təhlükəni balanslaşdırmaqdan ibarət idi.

Bu proqram çərçivəsində, Alyansa üzv və tərəfdaş ölkələri arasında birgə hərbi təlimlər və qərargah səviyyəli komanda-ştab təlimləri keçirilirdi.

“Bu proqram çərçivəsində, həm hərbi, həm də mülki şəxslər NATO-nun tədris mərkəzlərində yenidən hazırlanmışdır. Bir çox Gürcüstan dövlət məmuru beynəlxalq konfranslarda və simpoziumlarda iştirak etmişdir. Bu gün Gürcüstanın müdafiə və təhlükəsizlik sektorunda ixtisaslı, təcrübəli və peşəkar kadrlarla təmin olunması məhz bu və oxşar proqramların nəticəsidir,” – deyə David Dzidzişvili qeyd edir.

NATO-Gürcüstan tərəfdaşlığı zaman keçdikcə dərinləşmiş, Gürcüstan Müdafiə Qüvvələri hərbi təlimlərdə və missiyalarda iştirak etmiş, ölkəmiz sammitlərdə və nazirlər səviyyəsində iştirak etmiş və öz növbəsində Şimali Atlantika Şurasının nümayəndələrini və yüksək rütbəli hərbi rəsmiləri qəbul etmişdir.

Gürcüstan Siyasət İnstitutunun elmi işçisi Şota Kakabadze bildirir ki, nəticədə ölkənin müdafiə qabiliyyəti artmışdır, çünki ‘NATO ilə əməkdaşlıq ölkənin ərazilərinin mühafizəsi deməkdir.’

“Elə kiçik ölkələr üçün, necə ki, Gürcüstan, hansı ki, hərbi resursları müəyyən obyektiv səbəblərdən məhduddur, həyati əhəmiyyət kəsb edir güclü tərəfdaş, hansı ki, təmin edir ki, onun hava məkanları qorunur, əraziləri qorunur və s.” – deyə tədqiqatçı bildirir.

Gürcüstan üçün NATO-nun strateji tərəfdaş olaraq seçilməsinin səbəbi nədir? Diplomatik və araşdırmaçı Giorgi Badridzenin sözlərinə görə, Gürcüstan üçün, digər keçmiş Sovet ölkələri kimi, NATO müstəqilliyin möhkəmləndirilməsi və təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün yeganə mexanizm idi.

“Kiçik bir ölkə, hansı ki, çətinliklə üzləşir, yanında böyük bir dövlət sənin müstəqilliyini tam şəkildə tanımır. Onun müstəqilliyinin qorunması və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün yeganə mexanizm beynəlxalq alyanslar ilə böyük bir dövlətlə əlaqə qurmaqdır, bu da sənin qonşu təcavüzkarının fəaliyyətlərini neytrallaşdırır və balanslaşdırır. İdeal halda, o beynəlxalq təşkilata üzvlük, hansı ki, təhlükəsizliyin və suverenliyin qorunmasını təmin edir,” – deyə Badridze bildirir.

İndi haradayıq, NATO-Gürcüstan strateji tərəfdaşlığının  33 illindən sonra və gələcəkdə necə inkişaf edəcək Gürcüstanın Şimali Atlantika Alyansı ilə münasibətləri, ölkədəki cari prosesləri nəzərə alaraq?” – bunu Böyük Britaniyanın Gürcüstandakı səfiri Qaret Uordan soruşduk.

Bizim Gürcüstan hökuməti ilə aydın müzakirələrimiz olub ki, demokratiya, qanunun aliliyi və insan haqları NATO üçün də əhəmiyyətlidir. Gürcüstanla ikitərəfli əlaqələr yalnız Avropa İttifaqı üçün deyil, həm də NATO üçün vacibdir. Həmçinin demək lazımdır ki, NATO-nun Gürcüstanla xüsusi proqramı var, bu imkanların gücləndirilməsi üçün və biz istəyirik ki, bu davam etsin, amma istəyirik ki, bu, maksimum dərəcədə effektiv olsun və təbii ki, belə bir təhlükəsizlik mühitində, hansı ki, Avropada mövcuddur. Bu o deməkdir ki, hər kəs daha çox öz müdafiəsinə sərf etməlidir. Bu, Böyük Britaniyaya, Almaniyaya, Gürcüstana da aiddir. Beləliklə, bu, gələcəkdə görmək istədiyimiz şeydir ki, Gürcüstan hökuməti NATO istiqamətində islahatların həyata keçirilməsi öhdəliyi götürsün və yenidən, Avropanın təhlükəsizliyini qorumağa ehtiyac duyduğumuzu bilən ölkələrin qrupunun bir hissəsi olmağa öhdəlik götürsün,” – deyə səfir bildirir.